محمّدرضا ولیخانی

آن سالها وقتی تعطیلات عید نوروز فرا می­ رسید ، همۀ معلمان برای دانش ­آموزان تکلیفِ عید نوروز تعیین می ­کردند ، معمولاً از دانش ­آموزان می ­خواستند که از اوّل کتابِ فارسی تا دو سوم کتاب که تدریس شده بود ، مشق بنویسند ، ما دانش ­آموزان در خانۀ یک نفرمان دورِ هم جمع می ­شدیم و در نصفِ روز یا یک روز تمامِ مشقهایمان را می ­نوشتیم ، و یک دفتر را پُر می ­کردیم ، معمولاً تُند می ­نوشتیم و بد خطّ ، دنبال آن بودیم که زودتر تمام شود ، گاهی نوشتنِ تمریناتِ حساب هم بود ، بعضی معلّمها هم عادت به جریمه دادن داشتند که آن هم به نوبۀ خود در بدخطّی دانش ­آموزان بی ­تأثیر نبود . برای اینکه مشقهای عید زودتر تمام شود ، بچّه­ ها دست به دامانِ تقلّب هم می ­شدند ، مثلاً یکی از دانش ­آموزان می ­گفت : از حرفِ « و » که در سطرِ سوم هست به حرف « و » در سطر هشتم بروید ، اگر معلّم متوجه شد بگویید : من تا اینجا که نوشته بودم ، مادرم صدایم زد که بچّه را بگیرم وقتی آمدم اشتباه کردم فکر کردم سر خطّم اینجاست !

ما معمولاً از این معلّمها می ­ترسیدیم ، اگر معلّم را در کوچه می ­دیدیم فرار می ­کردیم که ما را نبیند و بعد بازخواست نکند که چرا در کوچه بودی و دنبالِ درس نبودی !

سال چهارم ( 1357 ـ 1356 ) و پنجم ابتدایی ( 1358 ـ 1357 ) ما معلّمی داشتیم به نام محمّدرضا ولیخانی ، او معلّمی خوش­ چهره و خنده ­رو بود ، او به ما گفته بود : وقتی در کوچه مرا می ­بینید فرار نکنید اگر از کنارِ من ردّ شُدید سلام کنید ! من بعد از گذشت چهل سال صورتِ خندان و زیبایش را به خاطر دارم . تا آنجا که به یاد دارم او دانش ­آموزان را کُتک نمی ­زد ، من که در طولِ آن دو سال هیچ گاه از او کُتک نخوردم . او یک کارِ بزرگِ دیگر هم کرد ، در روزگاری که خیلیها مُقلّد بودند و از خود طرح و ایده­ ای نداشتند ، وقتی بچّه ­ها از مشق و تکلیفِ عید گفتند ، در پاسخِ بچّه ­ها گفت : تعطیلاتِ عید برای استراحت کردن است نه برای مشق نوشتن ! بروید خوش باشید . من برای آقای محمّدرضا ولیخانی در دنیا و آخِرت حسنه آرزو می ­کنم که مردِ فهمیده ­ای بود .