پیشنهاد پنجم

شهر و شهرستان فرومد

 

1ـ ابن­ یمین در سالِ 741 هجری قمری ، مجموعه اشعاری در قالبِ مثنوی تحتِ عنوانِ « کارنامه » برای فریومد ( خراسان ) در غربت سروده و نسیمِ صبح را موردِ خطاب قرار داده ، او در خیالِ خود به همراهِ نسیم ، برای رفتن به محلّه­ هایِ مختلف فریومد و دیدنِ اشخاص ، 294 بیت سروده ، گویا در آن زمان فریومد سه قلعه / حصار داشته است . « حصنِ شهرستان » ، « حصنِ قدیم » ، « حصن جدید » . از مجموع 294 بیت اشعارِ مثنوی کارنامه ، 94 بیت آن در بارۀ « شهرستان » است . یعنی حدودِ یک­ سوم آن . 

بـرو اوّل بـه « شهـرستــان » خُـرّم

که بادند اهـلِ وی ، پیـوسته بی­ غـم

پس آنگه جمله یـاران را که هستنـد

به « شهرستان » ، در او خُسرو پرستند

زِ من خـدمـت رسـان و راه برگیـر

بـه فریومد خُـــرام ای بـادِ شبگیـر

دیوان ابن ­یمین ، ص 576 و 580

2ـ دولتشاه سمرقندی در بارۀ « عمارتِ شهرستان فریومد » نوشته است : ... امّا وزیرِ خیّرِ مکرّم ، خواجه علاءالدّین­ محمّد اباً عن جدّ از صنادید خراسان است و در روزگارِ سلطان ابوسعیدخان وزیر به استقلال بوده و امورِ خراسان سالها بدو مفوّض بوده و در قصبۀ فریومد شهرستان را او بنا کرده و عمارتی عالی است .

  تذکرة الشّعراء ، امیر دولتشاه بن علاءالدّولة بختیشاه الغازی السمرقندی ، به همّت ؛ محمّد رمضانی ، چاپخانه خاور ، تهران، 1338 شمسی ، صص 204 ـ 206

3ـ در مَجمع الأنساب در موردِ ورودِ لشکریانِ خواجه على مؤیّد به فریومد در سالِ 780 نوشته شده است :

و چون به مبارکى به فریومد نزول افتاد جمعى از مخذولانِ نادرویش که به حِصنِ آنها متحصّن گشته بودند جنگ آغاز کردند . در صدمۀ اوّل ، شهرستانِ فریومد و حِصار ، بندگانِ حضرت را مستخلص گشت و آن جماعت در قیدِ اِسار گرفتار آمده طعمۀ شمشیر آبدار شدند و از آنجا عِنانِ کامکارى در ظلِّ ظلیلِ شهریارى به جانبِ سبزوار معطوف گردانید .

 مجمع الأنساب شبانکاره ­ای و ذیل مجمع الأنساب شبانکاره ­ای ، شبانکاره­ای محمّد و غیاث­الدّین بن علی نایب فریومدی ، تصحیح میرهاشم محدّث  ، چاپ اوّل ، انتشارات امیرکبیر ، 1363 ، ص 332 .

4ـ آغاز جنگ سربداران هم بین فریومد و باشتین است که سربازان علاء الدّین محمّد از همین شهرستان به باشتین رفته اند و عبدالرزّاق باشتینی به همین شهرستان فریومد حمله کرده است و ...

5ـ با این مقدّمات چرا نسبت به نگهداشتِ قلعۀ شهرستان کوتاهی می­ شود ؟ اتّفاقاتی که من به یاد دارم :

ـ برج زاویۀ شمال شرقی که وسط همین جادۀ آسفالت رو به روی دبیرستان دخترانه بود به جهت اینکه جادّه مستقیم باشد تخریب شد .

ـ حصار ضلع جنوبی شهرستان که متّصل به باغها است ، تراشیده شده تا خویرها گُشاد شود و احیاناً گنجی نصیب شان گردد !

برج زاویۀ شمال غربی شهر را سیل بُرده و مسیل به جای آنکه مستقیم باشد به سمتِ « شهر » هدایت شده است !

ـ روی « شهر » با خاک پوشیده شده و وسایل ورزشی نصب شده است .

ـ تا جایی که امکان داشته ، برای دستیابی به گنج کند و کاو شده است .

ـ حدود یک سوم حصار ضلع شرقی شهرستان با بولدوزر برداشته شده و هموار گشته است !

6ـ پیشنهاد می شود ، شورای اسلامی و دهیاری محترم ، کارهای ذیل را انجام دهد :

ـ حصار ضلع شرقی را به حالتِ اوّل برگردانند .

ـ مسیل کالِ شهرستان را که به سمتِ « شهر » هدایت شده ، درست کنند .

ـ پیگیر کار حفّاری و کاوشگری توسّط میراثِ فرهنگی و باستان شناسان در « شهر » باشند .

ـ برای استفادۀ گردشگری ، کنارِ استخرِ قناتِ شهرستان را مرّمت کنند .

ـ یک کتاب علمی ـ تاریخی در موردِ « شهرستان » برای معرّفی به گردشگران منتشر کنند . من کار علمی آن را به عُهده می ­گیرم . ان شاء الله .